Cem Karaca ve Başkalaşım

Popüler Türk Müziğinin “altın çağı” olarak adlandırılan 1970’li yılların hemen öncesinde ve devamında, Azeri asıllı tiyatrocu Muammer Karaca ile Ermeni asıllı İrma Toto Felekyan’ın mahdumları olan bir genç adam,piyasada arz-ı endam etmeye başlamış. Başlamış diyorum, çünkü bendeniz o tarihlerde müzik olarak sadece annemin ninnileriyle hemhal oluyordum. Kısa bir süre sonra ben büyümeye, Türkiye’de ise bir şeyler değişmeye başladı.

Her şeyin ve herkesin yaşamında çalkantıların, korkuların, kavgaların, umutların ve değişimlerin olduğu bir alacakaranlık döneminde, ne tuhaftır ki, Popüler Türk Müziği, üzerinden on yıllar geçtikten sonra bile aşılamayacak olan altın dönemini yaşıyor, her biri yıldız olan ve yıldız olarak kalacak sanatçıları sahneye sürüyordu.İşte, bu yazımın başkahramanı olan adam, o alacakaranlık Türkiye’sinin ışıltılı yıldızlarının en önde gelenlerinden biriydi. Bu gür, bıçkın, hercai, bohem, vakur ve nev-i şahsına münhasır ses, müziğe başladığı yıllardan ölümüne kadar geçecek sürede, onu sevmeyenler tarafından sırasıyla: Komünist, ateist, ermeni-azeri kırması, vatan haini, dönek,düzen yandaşı, alevî, bektaşî, kızıl elmacı ve Müslüman olarak etiketlenecek, ne İsa’ya ne de Musa’ya yaranabilecek, ancak finalde cevabını “Beni alkışlarla değil, tekbirlerle gömün!” diyerek verecek olan Cem Karaca’dır.

Müziğe başladığı ilk yıllarda “Dinamikler” ve “Jaguarlar” gruplarıyla rock esinli müzik yapan Karaca, her şeyin toz duman olduğu bir zaman diliminde,yaşam görüşünde ve müziğinde değişimler yaşamaya başladı. Daha sonraları “Anadolu Rock” ve ”Protest Folk” olarak adlandırılacak müziğin öncülüğünü yaparak, Popüler Türk Müziği’ne farklı bir soluk getirdi. Batı etiketli müziklerin üzerine Türkçe sözler yazılarak, şarkıların “aranjman” adıyla yorumlandığı bir dönemden, kendi şarkılarını vücuda getirmeye başlama dönemine geçen ve çok pırıltılı ürünler ortaya çıkarmaya başlayan Popüler Türk Müziği’nin, bu dönemde sahneye çıkarttığı isimler ise bugünün bütün teknik ve modern imkanlarına rağmen hâlâ aşılamadı. Cem Karaca, üslubu, ses rengi ve “imaj” kelimesinin henüz literatüre girmediği bir zamanda oluşturduğu “stil”iyle, milyonları ardından sürüklemeyi başaran güçlü bir ses, gerçek bir sanatçı oldu. Eserleri, o dönemin güçlü halk ozanları Neşet Ertaş ve Aşık Mahsuni Şerif gibi dilden dile dolaştı ve Türk halk Müziği’nin insanımız üstündeki yadsınamayacak etkisini, üstelik de rock saundunu kullanarak, Popüler Türk Müziği’nin içine taşıdı. Aynı dönemde müzik yaptığı Barış Manço, Edip Akbayram, Fikret Kızılok gibi isimlerle “Protest” müziği zirveye taşıyan Karaca, dönemin efsanelerinden Moğollar grubuyla bir araya geldiğinde, ününün zirvesine çıktı.

Alacakaranlık kuşağının savurduğu sanatçılardan biri olarak, toprağından sekiz yıl uzak bırakılan sanatçı, yukarıda da yazdığım ve kendisine farklı dönemlerde yapıştırılan yaftalardan birini boynuna takma pahasına ülkesine dönünce, kaldığı yerden yoluna devam etti. Sıla hasretinin, çekilen acıların ve yalnızlığın insan ruhu üzerindeki etkilerini bilen herkesin de anlayabileceği gibi, bunun üzerine sanatçı duyarlılığını da ekleyen Karaca, yıllar geçtikçe “başkalaşım”ını tamamlamaya başladı ve ölümüne yakın yıllarda kendi deyimiyle “tekâmül”ünü tamamladı.

Sanatçıların gıdasının insanlardan aldığı alkışlar olduğu söylenir ve bu doğrudur. Ömrünün tamamına yakın kısmını alkışlarla geçiren bir sanatçının, onu yıllarca besleyen ve ayakta tutan bu nimeti, yani alkışları reddetmesi, son sahne alışında da insanlardan “alkışlarla değil tekbirlerle uğurlanmasını” istemesi, acaba bu başkalaşımın, bu tekamülün son noktası mıdır? Karaca bu vasiyetiyle, insanların alkışlarının geçici bir takdir ve beğeni olduğunu, aslolanın, dünya sahnesinin gerçek sahibinin alkışları ve takdiri olduğunu anlatmak mı istedi yoksa? Bildiniz! Alkışlar size okuyucu! Ne o? Alkış istemiyor musunuz?

Paylaş

Bu Sayının Diğer Yazıları

Bizim Konağımız / Hasan Tiyek
Deniz Bize Mavi / M. Ali Garip
Şiirler ve Şairler / Necat Çavuş / Mehmet Ragıp Karcı
Kör Testere / Emirhan Yüce
Taş Kesilenler / Selami Şimşek
Tümünü Göster